رشد شنیداری کودک
برخی از نوزادان با مشکلات شنوایی بدنیا می آیند، برخی نیز در ابتدا شنوایی طبیعی دارند و با گذر زمان و در طی رشد دچار مشکلاتی در رشد شنوایی می‌شوند. بنابراین مهم است که بدانید با رشد کودکتان باید چه انتظاراتی از او داشته باشید، زیرا مشکلات شنوایی میتواند باعث تاخیر در رشد مهارت های زبانی، گفتاری و صوتی شود.
آشنایی با اجزای مختلف گوش انسان بالغ +فیلم
سوال !
آیا نوزادِ من قبل از تولد میشنود؟
گوش های نوزاد شما در حدود هفته ۸ ام بارداری شروع به رشد کرده و حدودا در ۲۴ هفتگی بطور کامل شکل می‌گیرند. اما کودک شما حدود ۱۸ هفتگی هنگامی که استخوان های گوش داخلی و اعصاب منتهی به مغزش به اندازه کافی رشد کردند، شروع به شنیدن اولین صداهای زندگی اش مثل، ضربان قلب شما یا جریان خون عبوری از بندناف میکند.
او حتی ممکن است با صداهای بلند وحشت زده شود!
در هفته ۲۵ ام کودک شما میتواند شروع به شنیدن صدای شما و شریک زندگیتان کند و به زودی آن ها را تشخیص خواهد داد. بنابراین این دوره، زمان خوبی برای گفتگو با او یا خواندن برای اوست.
یکی از حقایق جالب دیگر اینکه ضربان قلب جنین اغلب هنگام صحبت های مادرش کند میشود، حقیقتی که نشان دهنده آن است که او نه تنها صدای مادرش را می شناسد بلکه با آن آرام میشود!
همچنین شما ممکن است متوجه شده باشید که کودکتان در پاسخ به صداها حرکاتی داشته باشد (مثلا ضربه ناگهانی به در)؛ بعضی از پزشکان توصیه می‌کنند که کودک را قبل از تولد با یکسری از صداهای معمول مثل (ماشین لباسشویی یا ظرفشویی) آشنا کنید تا به این صداها عادت کند.
جنین صداها را به چه صورتی میشنود؟
زمانی که جنین در رحم در حال رشد است، در معرض هوای آزاد قرار نمی‌گیرد و مایع آمنیوتیک در اطراف او وجود دارد به علاوه تمام لایه های بدن شما و کیسه آب و … بین او و جهان قرار دارد، بنابراین حتی زمانی که گوش هایش بطور کامل رشد کرده باشند باز هم صداها را بصورت خفه شده میشنود.
والدین گرامی :
چک لیست زیر میانگین سنی را نشان میدهد که در آن اکثر نوزادان و کودکان انواع مهارت های شنیداری، زبانی و گفتاری را کسب می کنند. ممکن است کودک شما تمام مهارت های ذکر شده در یک رده سنی را کسب نکند و آنها با رشد بیشتر در او ظاهر شوند با این وجود درصورت مشاهده انحراف ازین خط طبیعی به متخصص مربوطه مشورت فرمایید.
تولد تا ۳ ماهگی
- واکنش به صداهای بلند با پریدن دست و پا بصورت رفلکسی (تنها پاسخ معتبر در این سن همین پاسخ های رفلکسی هستند.)
- هنگام صحبت با او آرام میشود یا لبخند می‌زند.
- به واکه ها(مصوت ها) بهتر از همخوان ها(صامت ها) واکنش نشان می‌دهند.
- هنگام تغذیه، مکیدن را در پاسخ به صدا شروع یا متوقف میکند.
- صداسازی میکند و بنظر میرسد از شنیدن صدای خودش لذت می‌برد.
- برای نیاز های مختلفش، به شکل های گوناگون گریه میکند.
- در پایان سه ماهه اول بنظر صدای مادرش را تشخیص میدهد و با آن آرام میشود.
۴ تا ۶ ماهگی
- صداها را با سر و چشمانش دنبال میکند.
- به اسباب بازی های صدادار واکنش نشان میدهد و بنظر میرسد آنها را دوست دارد.
- در هنگام هیجان یا ناراحتی صداسازی میکند.
- به تغییرات صدای شما واکنش نشان میدهد.
- اگر صدای مادرش را بشنود ولی بدنبال آن چهره ی فردی دیگر را ببیند، گریه میکند.
- به موسیقی توجه میکند.
- صدای خودش را تقلید میکند.
- به سمت صدای جدید برمیگردد و یا واکنش نشان میدهد.
۷ تا ۹ ماهگی
- از بازی دالی-موشه و چام چام (بازی با دست ها و شعرخواندن) لذت می‌برد.
- در حالت نشسته، در جهت صداها می‌چرخد و به آنها نگاه میکند.
- برای جلب توجه صداسازی میکند.
- هنگام صحبت با او توجه میکند و گوش میدهد.
- کلمات معمول و پرکاربرد مثل آب را متوجه میشود.
- به اشیا یا تصاویری که دیگران در مورد آنها صحبت می‌کنند، نگاه میکند.(Joint attention)
- پاسخ به در خواست هایی ساده مثل: بیا اینجا
- به اسم خود، صدای تلفن ، صدای دیگران حتی اگر بلند نباشد واکنش نشان میدهد.
۱۰ تا ۱۲ ماهگی
- با شنیدن موسیقی، جنب و جوش فیزیکی دارد.
- برای پاسخ به سوالات جستجو میکند.
- بدنبال شی خارج از دیدی که نام آن گفته شده است، می‌گردد.
- برخی از عبارات رایج را می‌فهمد.
۱ تا ۲ سالگی
- دستورات ساده یک مرحله ای را دنبال میکند مثل: توپ بنداز یا شوت کن
- به سوالات ساده پاسخ میدهد. مثل: بابا کو
- به شنیدن صدای تلویزیون و رادیو علاقه نشان میدهد.
- با نامیدن اعضای بدن به آنها اشاره میکند.
- حافظه ۲ آیتمی دارد.
- با نامیدن اشیا آشنا به آنها اشاره میکند.
- سوالات «بله – نه» را متوجه میشود.مثل: گرسنه ای؟
- در اواخر این دوره وقتی از اتاق دیگری او را صدا می‌زنید، میشنود و پاسخ میدهد.
- آنچه را که با توالی خاصی گفته شده است به یاد می‌آورد.(توالی شنیداری) «مثلا: ماهی را در آب بنداز و لاک پشت رو توی چمن.»
۲ تا ۳ سالگی
- تقریبا برای هرچیزی کلمه ای دارد.
- از عبارات ۲ یا ۳ کلمه ای استفاده میکند.
- صحبت هایش توسط اعضای خانواده و نزدیکانش قابل درک است.
- برای جلب توجه یا درخواست اشیا، نام آن ها را می‌گوید.
- به سوالات ساده مربوط به یک داستان پاسخ میدهد.
- شروع به پردازش شنیداری درمورد چیزهایی که میشنود میکند. مثل: درباره شهربازی که دیروز رفتی تعریف کن.
۳ تا ۴ سالگی
- تلویزیون و رادیو و موسیقی را در همان سطح صدایی که برای اعضای خانواده مناسب است گوش میدهد.
- داستان ها را به دقت گوش میدهد و میتواند آن ها را دوباره تعریف کند.
- درمورد اتفاقات روزمره اش توضیح میدهد.
- سوالات ساده ی «چه کسی» ، «کجا» ، «کِی» و «چی» را پاسخ میدهد.
- بدون نیاز به تکرار هجاها یا کلمات صحبت میکند.
- اشیا را بر اساس توصیف کردنشان، تشخیص میدهد.
۴ تا ۵ سالگی
- +۵ آیتم از یک داستان آشنا را به یاد می‌آورد.
- بیشتر مواردی که درخانه یا در مهدکودک به او گفته میشود را میشنود و درک میکند.
- از جملاتی با جزییات زیاد استفاده میکند.
- از قواعد بدرستی استفاده میکند.
- با کودکان و بزرگسالان به راحتی ارتباط برقرار میکند.
- اکثر صداها را بدرستی تولید میکند.
- از کلمات ریتمیک و قافیه دار استفاده میکند.
والدین گرامی :
شما چگونه می توانید به رشد شنوایی کودکتان کمک کنید؟
- بررسی کنید که آیا فرزند شما میتواند بشنود؟
- بررسی کنید که آیا به سمت صداها برمیگردد؟
- به مشکلات گوش و عفونت ها توجه داشته باشید و به پزشک مراجعه کنید.
- به فرزندتان پاسخ دهید.
- وقتی صدایی تولید میکند به او نگاه کنید.
- با او صحبت کنید.
- صداهای تولیدی او را تقلید کنید.
- وقتی می‌خندد، شما هم بخندید.
- تقلید فعالیت ها و بازی هایی مثل دالی موشه، دست زدن، بای بای کردن، بوس فرستادن را به او آموزش دهید. این کارها توجه و نوبت گیری را به او آموزش میدهد.
- در مورد کارهای روزانه خود با او صحبت کنید.
- در مورد جایی که می‌روید و کاری که می‌خواهید انجام دهید برای او توضیح دهید. «مثلا: به خونه ی مامان بزرگ میریم، اونجا قراره آش بپزیم.»
- صدای حیوانات را به او آموزش دهید.
- با زبانی که برای او راحت تر است با او صحبت کنید.
امیدواریم که مطالب مربوط به رشد شنیداری کودک و به دنبال آن رشد سایر مهارتهای زبانی و گفتاری وابسته به آن مورد استفاده و توجه شما عزیزان قرار گرفته باشد.
در صورت عدم ظهور هریک از این مهارتهای رشدی، در محدوده ی سنی ذکر شده به متخصص مربوطه مراجعه کنید و راهنمایی های لازم را دریافت نمایید.